Աստվածաշունչ
Աստվածաշունչ (հուն.՝ biblia — գրքեր) – քրիստոնեական կամ
հրեական կրոնների սուրբ գիրքը, որի առանձին հատվածներ
սկսել են գրվել ք.ա. 13-րդ դարից մինչև ք.հ 2-րդ դար:
Քրիստոնեական աստվածաշունչը բաղկացած է երկու մեծ
մասից՝ հին և նոր կտակարաններ: Հին կտակարանը բաղկացած
է 39, իսկ նոր կտակարանը՝ 27 գրքերից: Հին կտակարանը պատմում է
աշխարհի արարչության պատմությունը, հրեաների հետ աստծո
ուխտը, խոստացված երկիր տանելու պատմությունը, հրեական
պետության ստեղծումն ու անկումը, ինչպես նաև մարգարեությունները
հրեական պետության վերականգնման շուրջ: Նոր կտակարանը
պատմում է Հիսուս Քրիստոսի ծնունդը, քարոզչությունը, առաքյալների
ընտրությունը, նրանց գործունեությունը, Պողոս առաքյալի ու
ընդհանրական թղթերը և հայտնությունը: Չկա մեկ միասնական
Աստվածաշունչ, քանի որ տարբեր ուղղություններում աստվածաշնչյան
կանոնի մեջ մտնող գրքերի քանակը տարբեր է: Օրինակ, եթովպիական
եկեղեցու կանոնը ներառում է 81 գրքեր: Հրեական աստվածաշունչը կամ
թանախը պարունակում է 24 գրքեր, որոնք իրենց հերթին խմբավորվում
են երեք մեծ խմբերի մեջ: Իբրև հնագույն գրավոր հուշարձայն այն
պարունակում է ծիսական ու իրավաբանական օրենքներ,
ժամանակագրություններ, առասպելներ, լեգենդներ, առակներ,
ավանդույթներ, ժողովրդական երգեր, սովորույթներ, քնարերգություն
և այլն: Աստվածաշնչի ուսումնասիրության համար նոր հորիզոններ
բացվեցին Մեռյալ ծովի ափին հայտնաբերված Կումրանյան ձեռագրերի
հայտնաբերումից հետո, որոնց ուսումնասիրությունը շարունակվում
է մինչև օրս: