Հետ գնալ

Թալմուդ

Թալմուդ (եբր.՝ ուսումնասիրություն) — ք.ա. 4-րդ դարից մինչև ք.հ. 5-րդ դարում կազմված բազմահատոր ժողովածու, որն իր մեջ ամփոփում էր հրեական դավանանքային, իրավական, կրոնափիլիսոփայական, բարոյական և կենցաղային հրահանգներ ու կանոններ: Թալմուդի կառուցվածքային տարրերն են Միշնան ու Գեմարան: Միշնան Հին Կտակարանի մեկնությունն է՝ 63 տրակտատներով: Գեմարան Միշնայի տրակտատների մեկնությունն է:

Թալմուդը հրեական կրոնի հիմքերից է ու պարունակում է կանոններ դավանանքի, պաշտամունքի, բարոյականության, ինչպես նաև՝ բժշկության, մաթեմատիկայի և աշխարհագրության մասին: Նրանում առկա են նաև առակներ ու հեքիաթներ, ավանդույթներ, առասպելներ ու ասքեր: Թալմուդը կարևոր պատմական հուշարձան է այդ ժամանակաշրջանի Հրեաստանի կրոնական ու քաղաքական կյանքի մասին պատկերացումներ կազմելու համար:

Սինագոգ — սինագոգը կամ ժողովարանը հրեական պաշտամունքային կառույց է՝ աղոթարան, որտեղ կատարվում են ժամասացություն, Հնգամատյանի (մովսեսական օրենքներ), Թալմուդի, հրեական կրոնաէթնիկական և իրավական դրույթների ընթերցանություն: Ձևավորվել է Պաղեստինում Ք.ա. IV դարում և Եգիպտոսում Ք.ա. III դարում: 70 թ-ին հռոմեացիների կողմից Երուսաղեմի տաճարի ավերումից և հրեաների նոր...

Հին հրեաների մոտ ուսուցիչը ռաբին է, իսկ ավելի ուշ՝ սուրբ գրվածքների ու Թալմուդի գիտակ, ով նաև հրեական համայնքում կատարում է հոգևոր առաջնորդի ու ղեկավարի դեր:

Հուդայականությունը հնագույն միաստվածային կրոն է, որը հրեա ժողովրդի ազգային կրոնի համարում ունի: Օգտագործվում է նաև մովսիսականություն և հրեականություն եզրերը: Սուրբ գրային հիմնական տեքստերը Թորան ու Թալմուդն են: Առավել մեծ տեքստը Թանահը կամ Հին կտակարանն է, որը հայտնի է որպես հրեական աստվածաշունչ: Հուդայականության պատմությունը պայմանականորեն բաժանվում...