Հետ գնալ

Վարդապետ

Վարդապետը (հուն. archimandrites` պարսպի ավագ) Հայ Առաքելական Եկեղեցում ոչ ամուսնացյալ քահանան  աբեղան, գիտական աշխատանք կատարելուց հետո կարգվում է վարդապետ, ինչը եկեղեցական-գիտական աստիճան է։

Վարդապետի տարբերակիչ նշաններից է ականակուռ լանջախաչը և վարդապետական գավազանը (երկգլխանի օձով գավազան, որը խորհրդանշում է իմաստություն և ուսուցանելու ու քարոզելու իրավունք)։ Վարդապետին (նաև աբեղային) անվանում են հայր սուրբ։ Առօրյայում ողջունելիս նրանց ասում են «Աստված օգնական, հա՛յր սուրբ»։ Հայ առաքելական եկեղեցում գոյություն ունի նաև ծայրագույն վարդապետություն աստիճանը:

Սքեմը (ֆարաջա) հոգևորականների առօրեական զգեստն է, որը վերևից ներքև իջնող լայն պատմուճան է, առջևը՝ բաց, թևերը՝ լայն, քղանցքները՝ ընդարձակ, առաջամասը՝ իրար վրա գալով, օձիքի մոտ կոճկվելով: Զգեստի մասերն են պարեգոտը, վերարկուն, վեղարը, փակեղը և փիլոնը: Այս զգեստը հագնում են Հայ եկեղեցու բոլոր հոգևորականները՝ սարկավագից մինչև...

«Sacrum» լատիներենից թարգմանաբար՝ սուրբ։ Հնում այս տերմինով բնորոշում էին աստվածներին, աստվածայինը կամ տաճարի շուրջ կատարվող իրադարձությունները: 11-րդ դարից սկսած անգլերեն լեզվում սուրբ (holy) տերմինը ստացավ ամբողջական, չխաթարված, առողջ իմաստը: Հետագայում այն սկսեց առավելապես օգտագործվել մաքրության, ազնվության, պարզության իմաստով ու վերագրվեց նաև մարդկանց՝ ի տարբերություն նախկինում...

 13-րդ դարի սկզբում (1207-1209 թթ.) ձևավորվեց կաթոլիկության վանական երրորդ նշանավոր ուղղությունը՝ ֆրանցիսկյան օրդենը: Օրդենի հիմնադիրն է համարվում իր մաքրակենցաղությամբ ու խստակեցությամբ հայտնի Ֆրանցիսկ Ասիզացին: Ֆրանցիսկյաններն իբրև վանականներ գործնականում զբաղվում էին գերազանցապես քարոզչությամբ: 13-րդ դ․-ի երկրորդ կեսից սկսած` նրանք ակտիվ միսիոներական գործունեություն ծավալեցին Ռուսաստանում, Պարսկաստանում, Չինաստանում, Ճապոնիայում,...

Հնդկաստանի ազգային կրոնների շարքում յուրահատուկ տեղ է զբաղեցնում ջայնիզմը (ջայնականությունը): Ժամանակակից Հնդկաստանում ջայնականները կազմում են երկրի բնակչության մոտ 0,5-1 տոկոսը (մինչև 10 մլն.) և հիմնականում տարածված են Հնդկաստանի հարավային և արևմտյան շրջաններում՝ Մահարաշտա, Մադհյա-Պրադեշ, Ռաջաստան, Գուջարատ, Կարնատակա և այլ նահանգներում: Առաջացել է Ք.ա. 6-րդ դարում...

Նոր կտակարանն Աստվածաշնչի երկրորդ մեծ մասն է, որը պարունակում է 27 գրքեր՝ չորս ավետարաններ (Մատթեոսի, Մարկոսի, Ղուկասի, Հովհաննեսի), Գործք առաքելոց, Պողոս առաքյալի (14 նամակ) և ընդհանրական թղթեր (7 թուղթ) ու Հովհանու Հայտնություն: Քրիստոնեական վարդապետության համաձայն Նոր կտակարանը դա նոր ուխտն է՝ կնքված Աստծո և մարդկանց...

Միակամությունը քրիստոնեական վարդապետություն է, որի միջոցով բյուզանդական Հերակլ կայսրը փորձ կատարեց համերաշխություն հաստատել ներեկեղեցական ոլորտում միաբնակների ու երկբնակների միջև: Այս վարդապետության հեղինակներն են համարվում Թեոդորոս եպիսկոպոսը և Կոստանդնուպոլսի պատրիարք Սերգիոսը։ Միակամության հետևորդները գտնում էին, որ Հիսուս Քրիստոսն ունի մեկ կամք և մեկ ներգործություն։ Սրանով միակամները...

Միաբնակությունը (մոնոֆիզիզմ, հուն.՝ monos-մեկ և physis-բնություն) քրիստոնեության հավատքային առանցքային հարցերից մեկի՝ Հիսուս Քրիստոսի բնության վերաբերյալ դոգմատիկական-աստվածաբանական ուղղություններից է: Այս ուղղության ներկայացուցիչները պնդում էին, որ Քրիստոսի մեջ առկա են աստվածային ու մարդկային բնությունները, սակայն դրանք անխառն, անբաժան միության մեջ են ու Քրիստոսը հանդես է գալիս որպես...

Մեսիան (հին եբր` մաշիաք — օծյալ) հուդայականության, քրիստոնեության և մի շարք այլ կրոններում Աստծո ուղարկած փրկիչն է, որը գալու է ապագայում եւ փրկի մարդկությունը: Հին կտակարանում նշված մեսիայի գաղափարը հրեաները ընկալում էին որպես կործանված թագավորության վերականգնման հույս, քանի որ Դավթի սերնդից պետք է ծնվեր թագավոր-մեսիան: Քրիստոնեության...

Մանիքեյությունը 3-րդ դարում Պարսկաստանում առաջացած կրոնական ուղղություն է, որի հիմնադիրն է համարվում Մանին (216-276թթ.): Մանիքեյությունը զրադաշտական կրոնի ու քրիստոնեության յուրօրինակ սինթեզ էր: Զրադաշտականության նման մանիքեյականությունը ուներ դուալիստական բնույթ, այսինքն ընդունում էր կեցության երկու հիմնական սկզբների՝ բարու ու չարի, լույսի ու խավարի հակասությունը, ինչպես նաև քրիստոնեական մեսիանականությունը,...