Հետ գնալ

Վատիկան

Վատիկանը պապական քաղաք-պետություն է Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմի արևմտյան մասում՝ Մոնտե Վատիկանո բլրի վրա։ Տարածքով ամենափոքր պետությունն է (44 հա)։ Մշտական բնակչությունը կազմում է շուրջ 800 մարդ։ Հանդիսանում է կաթոլիկական եկեղեցու գլուխ կանգնած Հռոմի պապի նստավայրը։ Պետության կարգավիճակը վերջնականորեն հաստատվել է 1929 թ. հատուկ հրովարտակով։ Կենտրոնը պապական պալատն է և Հռոմի Սուրբ Պետրոս տաճարը՝ կառուցված Սուրբ Պետրոս առաքյալի դամբարանի վրա։

Պապին են ենթարկվում Վատիկանի բոլոր հաստատությունները, որոնց ղեկավարները նրա կողմից նշանակված կարդինալներն են։ Պետության ղեկավարը հրապարակում է օրենքներ, նաև բարձրագույն դատավորն է։ Վատիկանի կառավարությունը գլխավորում է պապի նշանակած պետական քարտուղարը։

Վատիկանն ունի իր «զինված ուժերը»՝ շվեյցարացիների (110 հոգի) պահակախումբ (կազմավորվել է 1527 թվականին), որի զինվորները և սպաները ծառայում են 2–20 տարի։ Դարերի ընթացքում նրանց համազգեստը փոփոխություն չի կրել, միջնադարյան համազգեստներով պապական զինվորները մշտապես գրավում են Վատիկան այցելող հյուրերի և զբոսաշրջիկների ուշադրությունը։

Որ՞ն է եկեղեցու և մաֆիայի նմանությունը: Ըստ հայտնի կինոկատակերգության Մաֆիան, ինչպես Եկեղեցին, անմահ է: Չադ Ստախելսկու «Ջոն Ուիկ» կինոնկարում ռուսական մաֆիան և Ռուս ուղղափառ եկեղեցին ներկայացվում են որպես միմյանց փոխլրացնող կառույցներ, որտեղ եկեղեցու ղեկավարը միաժամանակ մաֆիայի պարագլուխն է: Անշուշտ, եթե ֆիլմը նկարահանվեր հոլիվուդյան ավանդական սցենարով,...

Տիեզերական ժողովը 4-րդ դարից սկսած ընդհանրական եկեղեցական համակարգում սկսում են հրավիրվել տիեզերական ժողովներ, որոնք քննարկում են ընդհանուր նշանակության հարցեր: Առաջին տիեզերական ժողովը հրավիրվել է 325թ. Նիկեա քաղաքում, որում քննարկման առարկա է դարձել ընդհանրական եկեղեցուն մարտահրավեր նետած արիոսականությունը: Չորրորդ՝ Քաղկեդոնի տիեզերաժողովից սկսած արևելյան ուղղափառ եկեղեցիները դադարեցրին...

Պապականությունը (հուն.՝ papas, լատ.՝ papa – հայր, ուսուցիչ) Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցում ղեկավար բարձրագույն ինստիտուտ է: Առաջացել է Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու եկեղեցական հիերարխիայի զարգացման և եկեղեցական կենտրոնացված կազմակերպության ստեղծման հետևանքով: Հռոմի եպիսկոսպոսապետերը սկսեցին իրենց պապ կոչել 4-րդ դարից, իսկ տիտղոսը հաստատվեց 5-րդ դարում: Կարդինալական կոնկլավն  (ժողովն)...

Նեոթոմիզմը Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու պաշտոնական փիլիսոփայությունն է, որը հիմնված է Թոմաս Աքվինացու փիլիսոփայության վրա, սակայն թարմացվել է նոր գաղափարներով: 1879թ. Լևոն 13-րդ պապը նեոթոմիզմը հռչակեց միակ ճշմարիտ փիլիսոփայություն, որն իր բնույթով օբյեկտիվ իդեալիստական է: Նեոթոմիզմի գոյաբանության հիմքը պոտենցիայի և ակտի մասին ուսմունքն է, ամեն ինչի...

Ճիզվիտներ (կամ Հիսուսի ընկերություն) – կաթոլիկյան օրդեն կամ վանական միաբանություն, որը հիմնադրվել է 1534թ. Իգնատիոս Լոյոլայի ու նրա ընկերների կողմից։ Պաշտոնապես հաստատվել է Պողոս 3-րդ պապի կողմից 1540թ.: Հիսուսի ընկերության ստեղծման հիմնական նպատակը ռեֆորմացիայի արդյունքում կաթոլիկ եկեղեցու թուլացած դիրքերի ամրապնդումն ու նախկին հզորության վերականգնումն էր:...

Կուրիա  (լատ.՝ curia) – Վատիկանում կաթոլիկ եկեղեցու կառավարումն իրականցնող հաստատությունները, կազմակերպությունները, անձինք: Հին Հռոմում, Միջնադարյան Եվրոպայում և բուրժուական երկներում գործածվել է այլ իմաստներով:

Կոնկորդատ (լատ.՝ concordia – համաձայնություն) – Վատիկանի ու որևէ պետության միջև կնքնված համաձայնագիր, որով կարգավորվում են տվյալ երկրի  հարաբերությունները կաթոլիկ եկեղեցու հետ և կաթոլիկ եկեղեցու գործունեության հիմնական սկզբունքները տվյալ երկրում: Միջնադարում կոնկորդատները աշխարհիկ իշխանների կողմից Հռոմի պապերի իշխանական ձգտումները սահմանափակելու միջոց էին (Վորմսի կոնկորդատ 1122թ.,...

Կաթոլիկություն (հուն.՝ katholikos, լատ.՝ catholicismus – տիեզերական, համընդհանուր) – քրիստոնեության 3 հիմնական ուղղություններից մեկը: Քրիստոենական եկեղեցու բաժանումը Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու և Կոստանդնուպոլսի ուղղափառ եկեղեցու տեղի ունեցավ 1054թ. մեծ սխիզմի (պառակտում) արդյունքում: Բաժանման իրական պատճառը քաղաքական տարամտությունն էր, որն ամրապնդվեց   ս. Հոգու բխման մասին ուսմունքի...

Ինդուլգենցիա (լատ.՝ indulgere — ներողամտություն ցուցաբերել)  միջնադարում Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու հոգևորականների կողմից գումարի դիմաց հավատացյալներին տրվող գրություն, որով համարվում էր նրանց մեղքերը ներված: 12-13-րդ դարերում ինդուլգենցիաները կաթոլիկ եկեղեցու գանձարանը լցնելու լավագույն միջոցն էին, որոնց օգնությամբ էլ ավարտին հասցվեց Ս. Պետրոսի տաճարը Վատիկանում: Ժամանակի ընթացքում կաթոլիկ եկեղեցին...